Yapay Zekanın Tarihi

Bilgisayar ve yapay zeka üzerinde çalışan, araştırma yapan insanların gayet iyi bildiği bu kavram diğer insanlar için halen bir merak konusudur. Derin Öğrenme içerdiği devasa bilgi ağı sayesinde, ilerleyen yıllarda iş dünyasına yön verebilecek potansiyeli de içerisinde barındırıyor. İhtimaller ve geleceğe dair öngörüler hakkında konuşmaya başlamadan önce Deep Learning, yani Derin Öğrenme nedir, ne değildir bilmek gerekiyor.


Ama karşınıza karmaşık, düzensiz ve not içermeyen kodlar çıktığında neler hissettiğinizi çok iyi anlıyoruz. Bunu önlemek için "temiz kod" şeklini öneriyoruz. Sizler de bu yazıyı okuyup paylaşarak temiz kodu teşvik edebilirsiniz.

Bazen dersinizki; Neden telefon görüşmeleri sırasında yaşadığımız sorunları ortadan kaldırmak için gerekli ilk adım, 4.5G’nin beraberinde getirdiği VoLTE teknolojisi 2016 yılında gelmedi.

Eğer Harald Haas haklıysa, sadece birkaç yıl içinde internetimizi ampuller aracılığıyla elde edeceğiz deseydi. Haas İskoçya’daki Edinburg Üniversitesi’nde mobil iletişim profesörü. Kendisi yıllardır verinin LED ampuller aracılığıyla aktarılabileceği fikrine sahip ve şimdi ise Li-Fi sisteminin çalışan modelini yaratmış olmayacaktı.

Yapay zeka hakkında ayrıntıya geçmeden önce ilk olarak size yapay zekanın tanımını yapmak bence daha sağlıklı ve doğru olur. Yapay zeka, bir bilgisayarın veya kontrol altındaki bir robotun normal bir zeki canlı gibi davranma yetisidir. İngilizce ”Artificial Intelligence” sözcüğünün baş harfleri olan Al ilede adlandırılmaktadır. Genelde bu konu üzerindeki çalışmalar insanı temel alarak benzer yapay zeka üretmeyi amaçlıyor. Yani insanda olan öğrenme, düşünme, fikir yürütme, iletişim kurma, bir sorunu çözme gibi fonksiyonları gerçekleştirmesi yapay zekadan beklenen en önemli faktörlerdir.

”Yapay zeka” kavramı aslında modern bilgisayarlar kadar eski bir tarihe dayanmaktadır. Alan Mathison Turing‘in (Adının verildiği Turing testi günümüzde hala devam etmektedir) II.Dünya Savaşı sırasında ortaya attığı “Makineler düşünebilir mi?” sorunsalı halen tartışmaya açık bir konudur.Bazı kaynaklar bu kavramı ortaya atanın John McCarthy’nin olduğunu söylemektedir.

Alan Turing savaş döneminde Nazilerin Enigma makinesinin algoritmasını çözmeye çalışan matematikçi ve bilim insanlarının en ünlülerindendir. İngiltere’de şifeyi çözme amacı ile başlatılan çalışmalarda kullanılan Heath Robinson, Bombe Bilgisayarı ve Colossus Bilgisayarları işleme mantığı ile Makine Zekası kavramının oluşmasına neden olmuştur. İlk araştırmalar McCulloch ve Pitts tarafından yapay sinir hücreleri üzerine yapılmıştır. 1950’li yıllarda ise Shannon ve Turing bilgisayarlar için satranç programı yazmaya başlamışlardır. İlk yapay sinir ağlı bilgisayar olan SNARC; Minsky ve Edmonds tarafından 1951’de yapılmıştır. 1970 yılında ilk kişisel bilgisayarların çıkmasına kadar bu araştırmalar hız kesmemiştir. Sonrasında ise çalışmalar daha dar bir çerçeve içerisinde gerçekleşmiştir.

Daha sonraları yapay zeka, Sibernetik Yapay Zeka ve Sembolik Yapay Zeka olarak ikiye ayrılmıştır. Sembolik Yapay Zeka’da program, yapay sorunlar ve yapay dünyalar kullanılarak başarısı gösterilmek istenmiştir. Fakat bu yapay sorunlar ve dünyalar gerçek yaşamı ifade etmediği öne sürülerek yapay zekanın sadece yapay dünyada ve bu tip konularda başarılı olacağı söylenmiştir. Bu programlar gerçek sorunlar karşısında yani fikir yürütme, bağlam kurma gibi konularda da çok başarısızlardı.

Diğer tarafta yani Sibernetik Yapay Zeka tarafında da sonuçlar yine aynı önemli eksiklikler nedeniyle pekte başarılı olamamışlardır. Bu dönemde en ünlü yapay zeka Eliza‘dır. Eliza, Weizenbaum tarafından geliştirilmiştir ve karşısındaki ile sohbet ediyordu. Aslında öyle gözüküyordu çünkü cümleler üzerinde basit işlemler yapıp bir kaç sonuç çıkarabiliyordu hatta çok saçma cevaplarının da olduğu söylenir.

Bu iki yaklaşımın çökmesi Uzman Sistemler‘in oluşumuna neden oldu. Bu sistemler yapay zekanın tüm sorulara cevap vermesini değilde belirli bir konu üzerinde cevap vermesini temel alıyordu. Mesela otomobil tamiri için gerekli parçaları önermek gibi konularda çalışmışlardır. DEC tarafından kullanılan R1 adlı uzman sistem, şirkete 40 milyon dolar tasarruf sağlamıştır ve 1988 yılında yapay zeka endüstrisi 2 milyar dolar seviyesine ulaşmıştır.

Bir diğer konu ise Doğal Dil İşleme. Adından da anlaşıldığı gibi yapay zeka dil üzerinde işlemler yapıyor. Çalışmalar hala devam etmekle birlikte dilleri anlayan çeviri programları ve bilgisayar programları (Cortana gibi) geliştirildi.


Yapay zeka olarak bilindik A.L.I.C.E, yerli D.U.Y.G.U, Logic Theorist ve General Problem Solver bunlardan bir kaçıdır.Yazımızın sonuna geldik sayılır biraz uzun oldu (kabul, bayağı uzun oldu) ama Yapay Zeka konusu cidden çok derin bir konu.

Her alt dalı yazmaya kalkarsak sayfalar yetmeyeceği aşikar olduğundan olabildiğince kısa tutmaya çalıştım.

Son olarak kısa bir bilgi vermek gerekirse uzmanlara göre 2050’yılında 1000 dolara alınan bir PC dünyadaki tüm insanların beyin daha fazla bir güce sahip olacak. Unutmadan yapay zekanın diğer alt dalları olan Konuşma Sentezi, Konuşma Anlama, Örüntü Tanıma, Genetik Algoritmalar Genetik Programlama, Bulanık Mantık bölümlerini araştırmanızı tavsiye ederiz. Yapay zekaya ise günümüz teknolojilerin ürettiği her üründe rastlayabiliriz. Bilgisayarlar, telefonlar, programlar, mesaj atmak için kullandığınız klavye uygulaması birer örnek olabilir. (Tamam artık yazıyı uzatmayacağım) Bir sonraki yazımıza kadar kendinize iyi bakın ve bildiğiniz üstün yapay zeka örneklerini yorum olarak belirtirseniz çok seviniriz.

Bu yazıyı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Bu yazıdan bazı yerler alıntılanmıştır, iyi günler dileriz.